Onderwijs is geen liefdadigheid
Artikel gepubliceerd op DeStandaard.be
Armoede bestrijd je niet met aalmoesbeleid zoals de Robin-pas, waarmee kwetsbare gezinnen schoolmateriaal kunnen aankopen, schrijft Bieke Verlinden. 'Moeten we voor ieder basisrecht een aparte privéstichting financieren?'
Na de 1 euromaaltijden van Liesbeth Homans (de minister die de kinderarmoede ging halveren) komt de N-VA in de Vlaamse regering alweer
met een nieuw doekje voor het bloeden inzake armoedebestrijding: de 'Robin-pas'. Daarmee 'kunnen kwetsbare gezinnen schoolmateriaal aankopen met een korting, gespreide betaling of andere oplossing'. Lovenswaardig initiatief, maar als 'beleid' weer veel geblaat en weinig wol.
100.000 euro maakt de Vlaamse regering vrij voor de Robin-pas. Dat geld wordt niet verdeeld over alle scholen om hun leerlingen te ondersteunen. Nee, het gaat naar een private stichting, die vervolgens Robin-passen voorziet voor de deelnemende scholen. In die deelnemende scholen moeten ouders zelf bij de directie een bewijs afgeven waaruit blijkt dat ze recht hebben op een verhoogde studietoelage. Als ouder in die benijdenswaardige positie moet je dus zelf naar de school om te laten weten dat je 'arm bent'. Om effectief geholpen te worden, moet je het geluk hebben dat je school deelneemt aan het Robin-project. Zo niet: pech! Da's mooi en eerlijk besteed belastinggeld, niet?
Deze maatregel raakt kant nog wal, als je armoede wilt bestrijden. Als een gezin de schoolboeken niet kan betalen, dan zal het waarschijnlijk ook andere financiële moeilijkheden hebben. Moeten we dan voor ieder onvervuld basisrecht een aparte private stichting financieren die ouders wat geld toestopt als ze weer eens iets niet kunnen betalen? De belangrijkste oorzaak van armoede is een gebrek aan geld. Als je armoede gaat opsplitsen in al de verschillende gevolgen (een schoolfactuur niet kunnen betalen, de dokter uitstellen, de huishuur overslaan
…), dan ga je voorbij aan de dagelijkse realiteit van mensen in armoede: zij moeten elke dag opnieuw zulke verscheurende keuzes maken. We weten dat de laagste lonen en de uitkeringen ontoereikend zijn om fatsoenlijk rond te komen in onze samenleving. Laat staan om al eens een extraatje te kopen. Maar schoolboeken zijn geen extra's. Schoolboeken zijn onlosmakelijk verbonden met het recht op onderwijs.
Bodemloze put
In een samenleving die onderwijs als een mensenrecht beschouwt, zijn er nog steeds tienduizenden kinderen wier gezin de schoolboeken niet kan betalen. Net zoals de 1 euromaaltijden van Liesbeth Homans zal ook de Robin-pas die armoede niet doen dalen. Zo'n stigmatiserende pas 'voor de armen' bestrijdt immers alleen een symptoom, en pakt niet de onderliggende oorzaak aan waardoor mensen en hun kinderen arm zijn: ze hebben te weinig geld. In plaats van deze symptoombestrijding en liefdadigheid hebben we een allesomvattend structureel beleid nodig, gebaseerd op solidariteit en sociale rechten.
Met dit soort liefdadigheidsacties camoufleert de Vlaamse regering dat ze weigert structureel te werken aan armoede. Willen we echt iets veranderen voor onze kinderen, dan moeten we voluit de kaart van de structurele solidariteit trekken. Zodat kinderen, omdat het hun recht is, betaalbaar onderwijs kunnen genieten. Zodat ze vooruit komen in het leven.
De Vlaamse regering nam al meerdere beslissingen die mensen in armoede eerder het leven zuur maken dan hen helpen. Hoe verklaar je anders dat de kinderopvangfactuur alleen voor de laagste inkomens verdrievoudigde, dat het inschrijvingsgeld aan hogescholen en universiteiten verdubbelde, dat openbaar vervoer duurder werd …? Waarom kiest de Vlaamse overheid niet voor een verbetering van de schooltoeslag boven op het kindergeld? Of tot een verbetering van het systeem van studietoelagen?
Op de website van Stichting Robin, ten slotte, geeft de FAQ-pagina boeiende inzichten in hoe men kijkt naar mensen in armoede. 'Hoe gaat stichting Robin om met misbruik en profiteurs?', luidt een vraag. Of nog 'Waarom is Stichting Robin geen bodemloze put?'
Armoedebestrijding: het is alleen maar een bodemloze put voor wie weigert het probleem structureel aan te pakken.